Mangan: Gammelt nytt

Dette er skrevet av en ekstern bidragsyter. Innlegget gir uttrykk for skribentens holdninger.

Høge og variable konsentrasjonar av mangan i drikkevatnet har vore kjende minst sia Svalbard Samfunnsdrift si tid. Noko stort emne har mangan, sedd bort frå vatnets farge, ikkje vore den gongen - det eg veit. «Kroppen treng mangan, men for mykje er giftig» blei tolka som meir kritisk enn påtenkte lang tids bruk.

Kroppen treng mangan. Men «for mykje» er giftig

De særlege mangan-verdiar er å sjå saman med de hos mangan uvanleg mange fysikalsk moglege elektrisk positive ladningar i høve til aktuelle kjemiske miljø. Nett difor finst fleire mangan-oksider enn til dømes oksider av jarn og aluminium. Difor òg trekkjer mangan-oksid til seg og samlar opp tungmetall, til dømes nikkel som funnen i vatnet vårt.

Mangan-oksider, i samspel med bakteriar, kan vere løyselege og i neste lekk opptre lokalt i store konsentrasjonar. Innfløkte kjemiske, mineralogiske og fysikalske prosessar er relevante, med anna infiltrasjon av vatn i aktive (mellombels tinte) permafrostlag, vatnet i porer og kløfter, bakkens verknad som filter.

Lokalstyret sitt «ikkje drikk vatn frå springen» til ålmenta kan tolkast som akutt åtvaring. Ho kan i så fall bekymre folk som har drukket spring-vatn alt i mange år.

Har du noe på hjertet, eller vil du fortsette denne debatten? Vi tar gjerne i mot leserinnlegg og kronikker på post@svalbardposten.no.